Tanıtım ve Amaç

26 Haziran 2024 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi (‘’TBMM’’) tarafından Yapay Zekâ Kanun Teklifi (‘’Kanun Teklifi’’) tanıtılmıştır. Kanun Teklifi, dijital çağa uyum sağlama ve yapay zekâ sistemleri alanında kapsamlı bir düzenleme yapmayı hedeflemektedir. Kanun Teklifi’nin amacı, yapay zekâ sistemlerinin topluma fayda sağlaması ve olası zararların en aza indirilmesidir.

Bunun yanında Kanun Teklifi özetinde; bu teklif ile “yapay zekâ teknolojilerinin güvenli, etik ve adil bir şekilde kullanılmasının sağlanması, kişisel verilerin korunmasının temin edilmesi, gizlilik haklarının ihlal edilmesinin önlemesi ile yapay zekâ sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanımına yönelik düzenleyici bir çerçevenin oluşturulmasının amaçlandığı” belirtilmiştir.

Tanımlamalar ve Kapsam

Kanun Teklifi içerisinde, gelişen bu sektörde temel olan birçok kavram tanımlanmıştır. Dikkat çeken kavramlar arasında yapay zekâ, sağlayıcı, dağıtıcı/kullanıcı, ithalatçı, distribütör ve yapay zekâ operatörleri bulunmaktadır. Türkiye’de bir süredir kullanılan ve gelişmekte olan yapay zekâ teknolojileri bulunmasına rağmen henüz tanımı bulunmayan bu kavramların net bir şekilde tanımlanması, yapay zekâ sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanımı sürecinde daha etkin bir düzenlemeyi mümkün kılacaktır.

Temel İlkeler

Yapay zekâ sistemlerin geliştirilmesi ve kullanımı sırasında dikkate alınması gereken temel ilkeler Kanun Teklif’inde belirtilmiştir. Bunlar; güvenlik, şeffaflık, adillik, hesap verilebilirlik ve gizlilik olarak sıralanmıştır.

Risk ve Uygunluk Değerlendirmesi

Yapay zekâ sistemlerinin geliştirilmesi veya kullanımı sırasında risk değerlendirilmesi yapılması zorunludur. Özellikle yüksek risk içeren yapay zekâ sistemleri için uygunluk değerlendirmesi yapılmalıdır. Bu değerlendirme, potansiyel riskleri ve zararları en aza indirmeyi hedeflemektedir.

Yaptırımlar

Kanun Teklifi’nde yapay zekâ operatörleri için çeşitli yaptırımlar öngörülmüştür. Yasaklanan yapay zekâ uygulamaları için 35 milyon TL veya yıllık cironun %7’sine kadar para cezası, yükümlülüklerin ihlali için 15 milyon TL veya yıllık cironun %3’üne kadar para cezası, yanlış bilgi sağlanması durumunda ise 7.5 milyon TL veya yıllık cironun %1.5’ine kadar para cezası uygulanması öngörülmüştür.

Sonuç

Kanun Teklifi’nde yer alan düzenlemeler, Türkiye’de yapay zekâ teknolojilerinin güvenli ve etkili bir şekilde kullanılmasını sağlayarak, topluma maksimum fayda sağlamayı ve olası zararları minimize etmeyi amaçlamaktadır. Kanun Teklifi her ne kadar yapay zekâ konusunda Türkiye’de atılan ilk hukuki adım olsa da 8 (sekiz) madde ve genel düzenlemeler içeren bu metnin, uygulamadaki belirsizlik ve uyuşmazlıkları bu haliyle çözmeyeceği aşikardır. Kanun Teklifi’nin gerekçesinden söz konusu hükümlerin ikincil düzenlemeler ile derinleştirileceği ve detaylandırılacağı anlaşılmaktadır. Bu konuda çıkarılacak yeni düzenlemeleri merakla bekliyor ve takip ediyor olacağız.