Kamuoyunda da oldukça ses getiren ve “Sosyal Medya Yasası” olarak bilinen 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’da (“Kanun”) yapılan değişiklik ile birlikte sosyal ağ sağlayıcılara yönelik getirilen yükümlülükler 1 Ekim 2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Sosyal ağ sağlayıcılara getirilen yükümlülükler ile bu yükümlülüklere uygulanmasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesine yönelik ise Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (“BTİK”) 29.9.2020 tarihli ve 2020/DK-İD/274 numaralı kararı (“Karar”) 2.10.2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Karar ile birlikte başta sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye’de atamaları zorunlu olan temsilcilerinin kimler olabileceği, temsilcilerin görevleri ve yetkileri, taleplerin cevaplandırılması ve yaptırımlar başta olmak üzere sosyal ağ sağlayıcılarının yükümlülükleri detaylandırılmıştır.

1. Düzenlemeler Hangi Sosyal Ağ Sağlayıcılarını Kapsamaktadır?

Getirilen düzenlemeler, Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarını kapsamaktadır. Bu kapsam içine; Facebook, Twitter, Instagram gibi popüler sosyal medya şirketleri de girmektedir.

İnternet ortamında yapılan yayının sadece belirli bir kısmında sosyal etkileşim amaçlı içeriğe yer veren gerçek ve tüzel kişiler, kişisel internet siteleri, elektronik ticaret siteleri ve haber siteleri gibi sosyal etkileşim amaçlı içeriğin ikincil ve yan bir hizmet olarak sunulduğu platformlar ise kapsam dışında olacaktır.

2. Temsilci Olarak Kimler Atanabilecektir?

Yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılar yetkili en az bir kişiyi Türkiye’de temsilci olarak atamak zorunda olup atanacak temsilci veya temsilciler gerçek veya tüzel kişi olabilir.

Atanacak temsilcinin tüzel kişi olması halinde, bu tüzel kişinin Türkiye’de kurulmuş ve Türk hukukuna göre tüzel kişiliğini kazanmış olması; gerçek kişi olması halinde ise Türk vatandaşı olması gerekmektedir.

Sosyal ağ sağlayıcıları tarafından, atanan temsilci veya temsilcilerin Türkiye’de tebligata yarar adresleri, e-posta adresleri ve varsa kayıtlı elektronik posta adreslerine ve bunlardaki değişikliklere kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitelerinde yer verilmesi gerekmektedir.

Sosyal ağ sağlayıcılar, ayrıca temsilci veya temsilcilerin kimlik, unvan ve iletişim bilgilerini BTİK’e bildirmekle yükümlüdür. Bu bilgilerde meydana gelecek değişiklikler ise en geç 24 saat içinde BTİK’e bildirilmelidir.

1 Ekim 2020 tarihi itibarıyla temsilci atama süresi dolmuş olup aşağıda detayları verilen yaptırımlar BTİK tarafından uygulanabilecektir. Temsilci daha sonra atansa dahi yaptırımların muhatabı ise ilgili sosyal ağ sağlayıcı olacaktır.

3. Temsilcinin Görevleri Nelerdir?

Karar uyarınca sosyal ağ sağlayıcıları tarafından atanan temsilci veya temsilcileri görevleri aşağıdaki gibidir;

• BTİK, Erişim Sağlayıcıları Birliği, adli veya idari makamlarca gönderilecek tebligat, bildirim veya taleplerin gereğinin yerine getirilmesi,

• Kişiler tarafından Kanun kapsamında yapılacak başvuruların en geç 48 saat içerisinde cevaplandırılması,

• Raporlama yükümlülüğünün yerine getirilmesi,

• Kanun kapsamındaki diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesi.

4. Kişilerin Başvuruları Nasıl Cevaplandırılacaktır?

Sosyal ağ sağlayıcılar, internet ortamında yapılan yayın içeriklerine yönelik olarak kişiler tarafından başvurulara başvurudan itibaren en geç 48 saat içerisinde olumlu ya da gerekçesi belirtilmek kaydıyla olumsuz cevap vermekle yükümlüdür.

Sosyal ağ sağlayıcılar, kişiler tarafından yapılacak başvuruların kolaylıkla alınabilmesi ile başvurunun Türkçe dil seçeneği kullanılarak yapılmasını sağlayacaktır. Türkçe yapılan başvuruların Türkçe cevaplanması ise zorunludur.

5. Raporlama Yükümlülüğü Neleri Kapsamaktadır?

Sosyal ağ sağlayıcılar, kendisine bildirilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasına ve kişiler tarafından yapılacak başvurularak ilişkin istatistiksel ve kategorik bilgileri içeren Türkçe hazırlanmış raporları altı aylık periyotlarla BTİK’e bildirecektir.

Hazırlanan raporlar, kişisel verilerden arındırılarak sosyal ağ sağlayıcının kendi internet sitesinde de yayınlanacaktır.

6. Türkiye’deki Kullanıcıların Verileri Nerede Barındırılacaktır?

Sosyal ağ sağlayıcılar, Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırma yönünde gerekli tedbirleri alacaktır. Bu tedbirlerin alınmasında; temel kullanıcı bilgileri ile BTİK’in bildireceği hususlara ilişkin verilerin Türkiye’de barındırılmasına öncelik verilecektir.

Verilerin Türkiye’de barındırılmasına yönelik alınan tedbirlere ilişkin olarak her raporlama döneminde BTİK tarafından bildirilen hususları da kapsayacak şekilde BTİK’e bilgi verilmesi gerekmektedir.

Türkiye’deki kullanıcıların verilerinin Türkiye’de barındırılmasına yönelik alınması gereken tedbirlere ilişkin olarak ise gerek Kanun’da gerekse de Karar’da detaylı bir düzenleme olmayıp bu tedbirlerin Karar’ın uygulanması ile birlikte ilerleyen zamanlarda BTİK tarafından bildirileceği kanaatindeyiz.

7. Sosyal Ağ Sağlayıcılar Tarafından Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi Halinde Uygulanacak Yaptırımlar Nelerdir?

Karar kapsamında; sosyal ağ sağlayıcıların yükümlülüklerini yerine getirmeme hallerine ilişkin çeşitli yaptırımlar öngörülmüştür.

7.1 Temsilci Atanmamasına İlişkin Yaptırımlar

• Temsilci atamayan sosyal ağ sağlayıcıya BTİK tarafından bildirimde bulunulur. Bildirimden itibaren 30 gün içinde temsilci atanmasına ilişkin yükümlülükler yerine getirilmez ise ağ sağlayıcıya 10 milyon TL tutarında idari para cezası uygulanacaktır.

• İdari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içinde temsilci atanmasına ilişkin yükümlülükler yerine getirilmez ise ağ sağlayıcıya 30 milyon TL tutarında ikinci idari para cezası uygulanacaktır.

• İkinci idari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içinde temsilci atanmasına ilişkin yükümlülükler yerine getirilmez ise Türkiye’de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin ilgili sosyal ağ sağlayıcısına Resmî Gazete’de yayımlanacak olan karar ile birlikte yeni reklam vermesi yasaklanacak ve bu yasak kapsamında sosyal ağ sağlayıcıyla yeni bir sözleşme yapılamayacak ve sosyal ağ sağlayıcıya para transferi yapılamayacaktır.

• Reklam yasağı kararının verildiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde yine bir temsilci belirlenmez ise bu durumda BTİK Başkanı tarafından ilgili sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin %50 oranında daraltılması için sulh ceza hakimliğine başvurulabilecektir. Başvurunun kabulüne ilişkin hâkim kararının uygulanmasından itibaren 30 gün içinde yine temsilci belirlenmez ise BTİK Başkanı tarafından ilgili sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin %90 oranına kadar daraltılması için sulh ceza hakimliğine başvurulabilecektir. Burada daraltılacak bant genişliği oranı %50 ile %90 arasında olmak şartıyla sunulan hizmetin niteliğine göre hâkim tarafından belirlenecektir.

Hâkim tarafından verilecek olan internet trafiği bant genişliği kararlarına karşı ilgili kanunlar çerçevesinde itiraz etme hakkı bulunmaktadır.

İdari yaptırımların uygulanması sırasında sosyal ağ sağlayıcı tarafından temsilci belirlenirse; idari para cezalarının ¼’ü tahsil edilir, reklam yasağı kaldırılır ve hâkim kararları kendiliğinden hükümsüz kalacaktır. Erişim kısıtlamaları için Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne BTİK tarafından bildirimde bulunulacaktır.

7.2 Kişiler tarafından yapılan başvuruların sosyal ağ sağlayıcılar tarafından usulüne uygun olarak cevaplandırılmaması halinde 5 milyon TL tutarında idari para cezası uygulanacaktır.

7.3 Raporlama yükümlülüğünü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya ise 10 milyon TL tutarında idari para cezası uygulanacaktır.

İdari para cezası gerektiren ihlallerin bir yıl içerisinde her bir tekrarında cezalar bir kat artırılarak uygulanacaktır.

Söz konusu yaptırımlar, hukuka aykırılığı hâkim veya mahkeme kararı ile tespit edilen içeriğin sosyal ağ sağlayıcıya bildirilmesi durumunda, bildirime rağmen 24 saat içerisinde içerik çıkarılmaz veya içeriğe erişim engellenmez ise sosyal ağ sağlayıcının tazminat sorumluluğunu ortadan kaldırmamaktadır. Bu hukuki sorumluluk, Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan az olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarını da kapsamaktadır.