Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği Değişikliği Hakkında Bilgi Notu

1. Giriş

11.08.2022 tarih ve 31920 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nde (“Yönetmelik”) bazı kapsamlı değişiklikler gerçekleştirilmiştir

2.Yönetmelik’te Yapılan Değişiklikler

Yönetmelik’te meydana getirilen değişiklikler ile aşağıdaki şekilde özetlenebilir.

• Yönetmelik’in 1’inci maddesinde yer alan “tüketim noktasına en yakın” ibaresi çıkarılmıştır. Bu değişiklik ile tüketicilerin öz tüketimlerinin karşılanması için tüketim noktasının hemen yanında bir yerde üretim tesisi kurma yükümlülükleri ortadan kaldırılmıştır. Bu değişiklik özellikle OSB’ler gibi alanların kısıtlı ve değerli olduğu alanlarda bulunan tüketim tesislerinin ihtiyaçlarının alanların daha geniş ve bol olduğu yerlerde kurulmasının önü açılmıştır.
• Yukarıdaki maddede aynı zamanda lisanssız elektrik üretiminin en yakın noktada kurulmasına temel teşkil eden “elektrik şebekesinde meydana gelen kayıp miktarının düşürülmesi” ibaresi kaldırılmıştır.
• Yapılan bir diğer değişiklik “Bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücü” tanımındadır. Tanıma aşağıdaki ibare eklenmiştir:
  • “özel trafolu müşteriler için tek terimli tarife sınıfına tabi olan kullanıcılar için kurulu gücün 0,60 katı, cos φ=1 alınarak hesaplanan hali ile çift terimli tarife sınıfına tabi kullanıcılar için talep edilen gücü veya iletim sistemi için bağlantı anlaşmasında yer alan güç değerini”

Bu ibare ile bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücü tanımı farklı kullanıcılar için açık hale getirilmiştir.

• Yine yapılan değişiklik ile ilgili mevzuat tanımının içine Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve Cumhurbaşkanı kararı da eklenmiştir.
• Değişiklik Yönetmeliği ile yenilenebilir enerji kaynakları tanımından biyokütleden elde edilen gaz (çöp gazı dahil) çıkarılmıştır.
• Belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları ile sanayi tesisleri ve tarımsal sulama amaçlı tesislerine bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünün 2 (iki) katına kadar olan tesisleri için, diğer kişiler için bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücüne kadar tüketim yerindeki veya farklı konumdaki yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri için lisans alma ve şirket kurma muafiyeti getirilmiştir.
• Lisanssız elektrik üretim tesislerinin sadece dağıtım şebekesine bağlanma yükümlülüğü kaldırılmış, 10 MW üzeri tesislerin iletim şebekesine de bağlantı yapabilmelerine imkan sağlanmıştır. Bu değişiklik ile dağıtım şebekesinde yeterli kapasite bulunamaması nedeni ile bağlantı izni verilmemesinin önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.
• Diğer önemli bir değişiklik, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri için (Yönetmelik’in 5’inci maddesi birinci fıkrasının (h) bendi kapsamında olanlar) tüketim ve üretim noktalarının aynı dağıtım bölgesi içerisinde olma zorunluluğu kaldırılmıştır.
• Yapılan değişiklik ile Yönetmelik’in 7’nci maddesinin ikinci fıkrasına
  • “Sadece belirli bir iş alanında faaliyet gösteren kişilere ait tüketim tesisleri için tesis edilmiş ve dışarıdan herhangi bir gerçek ya da tüzel kişinin faydalanmasının mümkün olmadığı veya sanayi bölgelerine ait dağıtım transformatörleri için azami transformatör gücüne kadar üretim tesisi başvurusunda bulunulabilir.”

ibaresi eklenmiştir. Bu değişiklik ile OSB’ler ve Endüstri Bölgeleri gibi alanlarda üretim tesisinin azami transformatör gücüne kadar yapılabilmesine imkan sağlanmıştır.

• Yönetmelik değişikliği ile, Yönetmelik kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynağına dayalı elektrik üretim tesisleri için limit 10 kW’den 25 kW’ye çıkarılmıştır.
• Çevreye verilecek zararı asgari seviyede tutmak amacı ile
  • “Atık lastiklerin işlenmesi sonucu ortaya çıkan yan ürünler olan pirolitik yağ ve pirolitik gazın yakıt olarak kullanılması planlanan lisanssız üretim başvurularında, söz konusu yakıtın ilgili elektrik üretim tesisinde üretilmesi ve bu kaynaklar dışında başka kaynak kullanılmaması gerekir”

düzenlemesi Yönetmelik’e derç edilmiştir.

• Yönetmelik ile ÇED Yönetmeliği’nin Ek-1 listesine tabi projeler için bağlantı anlaşmasına çağrı tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde ilgili idareye başvuru yapma zorunluluğu getirilmiştir.
• Yönetmelik ile getirilen en önemli değişiklik ise
  • “12/5/2019 tarihinden sonra yapılan başvurular neticesinde bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu almaya hak kazanan kişilerin, ihtiyacının üzerinde satışa konu edilebilecek üretim miktarı, ilişkili tüketim tesisinin toplam elektrik enerjisi tüketimini geçemez. Bu miktarın üzerinde sisteme verilen enerji YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak dikkate alınır. Bu fıkra hükmü, kurulu gücü 50 kW ve altındaki mesken abone grubundaki tüketim tesisleri ile ilişkilendirilen üretim tesisleri için uygulanmaz.”

hükmüdür.

Bu hüküm uyarınca yukarıdaki tarihten sonra yapılan başvurular ile çağrı mektubu almış tesisler için sisteme satışa konu edilebilecek miktar üretim tesisinin toplam elektrik enerjisi tüketimi ile sınırlandırılmıştır. Açıklayıcı olması açısından 1 milyon kWh tüketime sahip olan bir tüketim tesisi ile ilişkili olan üretim tesisinin sisteme YEKDEM kapsamında verebileceği elektrik enerjisi miktarı 1 milyon kWh ile sınırlandırılmıştır. Bu limitin üzerindeki elektrik üretimleri için herhangi bir bedel ödenmeyecektir. Limiti aşan ve ödeme yapılmayacak kısımlar için bağlantı bedeli tahakkuk ettirilmeyecektir.

Lisanssız üretim tesislerinin kendi tüzel kişiliği veya diğer bir tüzel kişilik bünyesinde birleşme/bölünme işlemlerinde birleşme/bölünme öncesi ilgili şebeke işletmecisine başvuru şartı kaldırılmış sadece birleşme/bölünme sonrası bildirim yükümlülüğü getirilmiştir.

Yönetmelik’e dahil edilen Geçici 5 inci madde ile OSB tüzel kişiliğine ait lisanssız üretim tesislerine ilişkin mahsuplaşma, OSB’nin bağlantı noktasında ana sayaç üzerinden yapılacaktır. Bu sayede OSB katılımcılarının elektrik enerjisi maliyetlerinin düşürülmesi hedeflenmektedir.

3.Değerlendirmelerimiz

Yönetmelikte yapılan değişikliklerin özellikle 12/05/2019 sonrasında çağrı mektubu almaya hak kazanan lisanssız elektrik üretim tesislerini büyük oranda etkileyeceği açıktır. Söz konusu tarihten sonra sisteme dahil olan tesislerden tüketim miktarları üretim miktarlarına göre limitlerden daha düşük kalan tesislerde üretimin azaltılabileceği ve hatta üretimin tamamen sonlandırılabileceği ya da söz konusu tesislerin tüketimini karşılamak isteyen başka tüzel kişilere devredilebileceği değerlendirilmektedir.

Üretimini sonlandırma yoluna giden tesislerde kullanılan güneş panellerinin ikinci el piyasasında satışının gerçekleşebileceği değerlendirilmektedir. Ancak söz konusu değişikliğin sadece 2019 sonrası tesisleri etkilemesi nedeni ile oluşacak piyasanın çok derin ve büyük piyasa olmayacağı da değerlendirilmektedir.

Yönetmelik değişikliğinin tüketicilere (evsel kullanım) bakan yönünde ise olumlu sayılabilecek düzenlemeler mevcuttur. Üretim tesisleri tarafından satışa konu olabilecek limit üzerinde gerçekleştirilen üretim neticesinde elde edilen elektrik enerjisi YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak yansıtılacak ve bu da tüketiciler için piyasadan satın alınması gereken elektrik enerjisi miktarında bir düşüşe neden olacaktır. Netice itibari ile nihai tüketici fiyatlarında bir düşüş olma ihtimali mevcuttur.

Saygılarımızla

Kurt & Partners